ในปี 2567 ที่ผ่านมา วิกฤตสภาพภูมิอากาศได้ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อการศึกษาของเด็กทั่วโลก โดยรายงานฉบับล่าสุดของยูนิเซฟในชื่อ Learning Interrupted: Global Snapshot of Climate-Related School Disruptions in 2024 เปิดเผยว่า นักเรียนกว่า 242 ล้านคนใน 85 ประเทศ ต้องเผชิญกับการหยุดชะงักทางการศึกษาอันเนื่องมาจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ เช่น คลื่นความร้อน พายุไซโคลน น้ำท่วม และภัยแล้ง
ผลกระทบดังกล่าวหนักหนาสาหัสที่สุดในประเทศที่มีความเปราะบางทางภูมิอากาศ เช่น อัฟกานิสถาน บังกลาเทศ โมซัมบิก ปากีสถาน และฟิลิปปินส์ โดยในเดือนเมษายนเพียงเดือนเดียว คลื่นความร้อนที่แผ่ขยายไปทั่วเอเชียใต้ทำให้นักเรียนกว่า 118 ล้านคนไม่ได้เรียนหนังสือ หลายโรงเรียนต้องปิดหรือปรับเวลาเรียนเพื่อรับมือกับอุณหภูมิที่สูงเกิน 47 องศาเซลเซียส ซึ่งส่งผลต่อสุขภาพและสมาธิของเด็กอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
นอกจากคลื่นความร้อน น้ำท่วมฉับพลันและพายุยังสร้างความเสียหายต่อโรงเรียนและโครงสร้างพื้นฐานการศึกษา ตัวอย่างเช่น ในอัฟกานิสถาน โรงเรียนมากกว่า 110 แห่งได้รับความเสียหายจากน้ำท่วมในเดือนพฤษภาคม ส่งผลให้เด็กหลายพันคนต้องหยุดเรียน ในขณะเดียวกัน พายุไต้ฝุ่นและพายุไซโคลนหลายลูกที่พัดถล่มเอเชียตะวันออกและแอฟริกาใต้ตลอดปีที่ผ่านมา ก็ทำให้เด็กนักเรียนจำนวนมากไม่สามารถกลับไปเรียนได้เช่นกัน
รายงานยังระบุว่า การศึกษาของเด็กในภูมิภาคเอเชียใต้ได้รับผลกระทบหนักที่สุด โดยมีเด็กถึง 128 ล้านคนที่การเรียนรู้ต้องสะดุด ในขณะที่ภูมิภาคเอเชียตะวันออกและแปซิฟิกก็ได้รับผลกระทบไม่แพ้กัน โดยมีนักเรียน 50 ล้านคนที่ได้รับผลกระทบจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ
แคทเธอรีน รัสเซลล์ ผู้อำนวยการบริหารของยูนิเซฟ กล่าวถึงความเปราะบางของเด็กในสถานการณ์นี้ว่า เด็กมีร่างกายที่ทนต่อความร้อนและความเย็นได้น้อยกว่าผู้ใหญ่ สภาพแวดล้อมการเรียนรู้ที่ไม่เอื้ออำนวย เช่น ห้องเรียนที่ร้อนเกินไปหรือขาดอากาศถ่ายเท ทำให้เด็กสูญเสียสมาธิ นอกจากนี้ การปิดโรงเรียนยังเพิ่มความเสี่ยงต่อการที่เด็กจะไม่ได้กลับมาเรียนอีก และนำไปสู่ปัญหาสังคมอื่น ๆ เช่น การแต่งงานในวัยเด็ก หรือการใช้แรงงานเด็ก
แม้ว่าผลกระทบดังกล่าวจะรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ แต่ระบบการศึกษาทั่วโลกยังขาดความพร้อมในการปกป้องเด็กจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ งบประมาณที่ลงทุนในด้านนี้ยังอยู่ในระดับต่ำอย่างน่าเป็นห่วง ยูนิเซฟและพันธมิตรจึงได้ดำเนินการช่วยเหลือ เช่น การสนับสนุนสร้างห้องเรียนที่ทนทานต่อสภาพอากาศในโมซัมบิกกว่า 1,150 ห้อง พร้อมเรียกร้องให้รัฐบาลและภาคเอกชนลงทุนในระบบการศึกษาที่สามารถรองรับวิกฤตสภาพภูมิอากาศได้มากขึ้น
“การศึกษาคือหัวใจสำคัญในการเตรียมเด็ก ๆ ให้พร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ” รัสเซลล์กล่าว พร้อมเน้นย้ำถึงความสำคัญของการเร่งแก้ไขปัญหาเพื่อปกป้องอนาคตของเด็กทุกคนจากผลกระทบที่เลวร้ายยิ่งขึ้น
อนาคตของเด็กทั่วโลกขึ้นอยู่กับการตัดสินใจในวันนี้ ถึงเวลาแล้วที่ทุกภาคส่วนต้องร่วมมือกัน เพื่อให้การศึกษาเป็นพื้นที่ปลอดภัยและยั่งยืนสำหรับเด็กทุกคน ไม่ว่าพวกเขาจะอยู่ในมุมใดของโลกก็ตาม
