สำนักงานคณะกรรมการกำกับและส่งเสริมการประกอบธุรกิจประกันภัย (สำนักงาน คปภ.) ประกาศเผยแพร่ “แนวปฏิบัติ เรื่องการกำกับดูแลการใช้งานปัญญาประดิษฐ์ สำหรับบริษัทประกันภัย (AI Governance Guideline) พ.ศ. 2568” วางกรอบมาตรฐานการใช้เทคโนโลยี AI ในธุรกิจประกันภัย โดยเน้นความสมดุลระหว่างการคุ้มครองผู้บริโภคและการสนับสนุนนวัตกรรม เพื่อให้การประยุกต์ใช้ AI เกิดขึ้นอย่างรับผิดชอบ โปร่งใส และปลอดภัย
แนวปฏิบัติดังกล่าวผ่านกระบวนการรับฟังความคิดเห็นสาธารณะก่อนประกาศใช้ และกำหนดหลักการตามแนวทาง Risk-Based Proportionality เพื่อให้บริษัทประกันภัยประเมินระดับความเสี่ยงของเทคโนโลยีที่ใช้ และปรับวิธีบริหารจัดการให้เหมาะสมกับระดับความเสี่ยงของ AI ในแต่ละรูปแบบ
เนื้อหาครอบคลุม 4 หลักสำคัญ ได้แก่
1. การกำกับดูแลการใช้งาน AI (AI Governance)
กำหนดโครงสร้างการบริหารจัดการ บทบาทหน้าที่ และความรับผิดชอบที่ชัดเจน พร้อมสร้างความรู้ด้านจริยธรรมและการบริหารความเสี่ยงจาก AI ให้บุคลากรทุกระดับ เพื่อให้ระบบมีความโปร่งใส ตรวจสอบได้ และมีความรับผิดชอบ
2. ความทนทานและความมั่นคงปลอดภัยของระบบ (Robustness and AI Security)
วางมาตรการป้องกันความผิดพลาดและภัยคุกคามทางไซเบอร์ตลอดวงจรชีวิตของระบบ ตั้งแต่ Secure by Design การจัดการช่องโหว่ การบันทึกเหตุการณ์ ไปจนถึงการสำรองและกู้คืนข้อมูล เพื่อให้ระบบมีความมั่นคงและพร้อมรับมือความเสี่ยงด้านไซเบอร์
3. ความโปร่งใสและความสามารถในการอธิบาย (Transparency and Explainability)
บริษัทประกันภัยต้องสามารถอธิบายกระบวนการตัดสินใจหรือผลลัพธ์ของ AI ได้ โดยเฉพาะกรณีที่กระทบต่อสิทธิของผู้บริโภค เพื่อเสริมความเข้าใจ ความเชื่อมั่น และเปิดทางให้สามารถตรวจสอบได้
4. ความเป็นธรรมและการคุ้มครองผู้บริโภค (Fairness and Consumer Protection)
เน้นป้องกันการเลือกปฏิบัติอย่างไม่เป็นธรรมที่อาจเกิดจากอคติของข้อมูล (Data Bias) พร้อมกำหนดให้ผู้บริโภคสามารถร้องขอคำอธิบาย หรือให้มนุษย์ตรวจสอบการตัดสินใจของ AI ได้ เพื่อทำให้บริการประกันภัยเข้าถึงได้อย่างเท่าเทียม
สำนักงาน คปภ. ยังเน้นย้ำการใช้หลักการ “Human in the loop” สำหรับการนำ AI มาใช้ใน กิจกรรมความเสี่ยงสูง (High-Risk AI) เช่น การพิจารณารับประกัน การกำหนดเบี้ยประกันภัย การจัดการค่าสินไหมทดแทน และการจ่ายผลประโยชน์ตามกรมธรรม์ โดยต้องให้มนุษย์มีส่วนร่วมในการตัดสินใจหรือกำกับดูแล เพื่อป้องกันการปฏิบัติที่ไม่เป็นธรรมต่อผู้เอาประกันภัย
การจัดทำแนวปฏิบัตินี้ถือเป็นก้าวสำคัญของ คปภ. ในการยกระดับระบบกำกับดูแลเทคโนโลยีให้ทันต่อยุคดิจิทัล วางรากฐานสู่ Responsible Innovation ที่ไม่เป็นอุปสรรคต่อนวัตกรรม แต่เป็นกลไกเสริมความเชื่อมั่นให้ผู้บริโภคและเสถียรภาพระบบประกันภัยไทยในระยะยาว
ผู้สนใจสามารถดาวน์โหลดเอกสารแนวปฏิบัติฉบับเต็มได้ที่เว็บไซต์สำนักงาน คปภ.
